Trong âm nhạc hiện đại có những album được đánh giá rất cao, nhưng khi tôi tận tai nghe thì lại thấy chúng kiểu gì ấy, thực sự giống như một mớ tiếng ồn của nhạc cụ hơn là chơi nhạc để tạo ra những giai điệu “lọt” tai (kiểu thường thấy trong nhạc rock và rap).
Đĩa Surfer Rosa của Pixies là một ví dụ.
Lần này người viết muốn nói đến đĩa Yeezus của Kanye West. Kanye là một kẻ cao ngạo luôn tự cao và coi mình là thiên tài, và đúng là phải công nhận Kanye thực sự là thiên tài thật, lúc thì với vai trò là nghệ sĩ, lúc lại giỏi về khâu production khi tạo ra những phần beat không hề giống nhau và biết lợi dụng sample từ những bản nhạc cũ, đặc biệt trong dòng nhạc soul. Người viết thực sự rất thích các đĩa đầu tiên của anh như College Dropout hay Late Registration, My Beautiful Twisted Dark Fantasy. Nhưng lần đầu nghe Yeezus thì thực sự không thể ngấm được.
Như đã nói từ đầu, tôi chưa thấy có đĩa nhạc nào mà hoàn toàn không thân thiện với thính giả tí nào như vậy: từ cái album không có bìa cover đến cái đĩa CD trắng tinh không in gì lên. Phần nhạc thì ồn ào, ầm ĩ với đủ thể loại âm thanh của nhạc điện tử electro và acid house. Không hề thấy sự góp mặt mấy bản track mix nhạc soul tình cảm trong phần sample hay đoạn hook như mấy đĩa trước.
Thế rồi một tối sau một ngày đi làm nhàn nhạt, tôi tò mò bật nghe lại thì lại thấy nó lôi cuốn vô cùng, từ track đầu cho đến track số 9 (duy chỉ có bài "Bound 2" cuối cùng là vẫn không nhai được). Xuyên suốt cả đĩa là phần trống hay tiếng đàn điện tử bị bóp méo tiếng và cách mix phần sample của các đoạn nhạc ở chất lượng âm thanh thấp làm cho album nghe chừng như được làm kiểu cẩu thả.
Thực tế lại ngược lại. Mọi thứ đều được Kanye sắp xếp một cách hoàn hảo nhằm tạo ra một thứ âm nhạc mang tính thử nghiệm nhưng để khẳng định bản thân và cái tôi kiêu ngạo nhất của Kanye. Thậm chí những bài nghe có tính giai điệu như các đĩa trước mà được thu âm đều không được cho vào album này. Video clip của các bài như Bound 2 nhìn chắp vá giống như kỹ xảo thời thô sơ cũng là sự cố tình của Kanye.
Hóa ra Yeezus là tên mà Kanye tự gọi bản thân với liên tưởng đến chúa Jesus. Nói một cách khác, Kanye tự gọi mình là black jesus - chúa của dòng nhạc hip hop.
Ngay trong bài đầu tiên "On Sight" đã thể hiện tinh thần khó nghe của đĩa này. Bài này kể về Kanye làm tình với một người phụ nữ da trắng đã có chồng. Người ta vẫn nói có những nhóm người da trắng phân biệt chủng tộc (như hội KKK - không phải KKN đâu nhé), nhưng ở phía ngược lại, người da đen cũng có người có thái độ phân biệt màu da, được thể hiện trong bài Black Skinhead. Ở giữa bài có tiếng thở hừng hực của người da đen mix vào nền nhạc càng làm đĩa này trở nên “raw” hơn bao giờ hết.
Kanye tự thấy mình là ngôi sao âm nhạc rock số một, là Axl Rose, Jim Morrison, hay Jimi Hendrix. Nên những ai coi thường Kanye thì là điều thực sự sỉ nhục, chính vì thế Kanye làm ngay bài "I Am God" để tỏ quan điểm.
Kanye không phải là kẻ biết giữ mồm giữ miệng, chuyên nghĩ gì nói đấy. Thế nên Kanye thừa nhận “I’d rather be a dick than a swallower”. Đây là câu mà tôi thấy hay nhất. Nghĩa đen làm mọi người sẽ nghĩ đến kẻ phải nuốt cái gì nhầy nhụa rồi, nhưng nghĩa bóng mà Kanye ám chỉ, thà làm thằng mất dạy nói thật mấy câu người khác cảm thấy mất lòng hơn phải đi giấu diếm hay nuốt những lời thể hiện suy nghĩ của bản thân.
Trong đĩa này thì chắc bài thuộc loại dễ nghe nhất là "Blood On The Leaves" với phần sample đoạn bài hát Strang Fruit từ năm 1965 của Nina Simone.
Tóm lại đối với tôi, đĩa này như kiểu mấy món như sầu riêng và mắm tôm. Nếu không thích là không thích, thậm chí còn ghét. Nhưng nếu đã ưng ưng rồi thì rất nghiện. Và tôi đến bây giờ thì thấy nghiện rồi. Giờ mới hiểu sao đĩa này lại được giới phê bình đánh giá cao thế. Sầu riêng và mắm tôm hảo hạng.
Cơ mà, có ai nghe được bài "Bound 2" thì nói cách cho tôi với nữa.
Hẹn gặp lại vào Chủ nhật (à há hơ ny).
Kunt