Trong bài “Keep The Beat”, Rakim có rap: “You lay like Sade, it feels like paradise”.
Trong bài “Ms. Fat Booty”, Mos Def rap: “Playing Sade, Sweetest Taboo”. Trong bài “Definition”, Talib Kweli thì rap: “You must know karate / or think your soul is bulletproof like Sade”.
Còn Big Boi trong bài “West Savannah” rap: “Sade is in my tape deck, I'm movin in slow motion boi”.
Cái tên Sade (giờ tôi mới biết phát âm là “Sha-day”) còn được nhắc đến nhiều lần bởi các nghệ sĩ Hip Hop khác để bày tỏ một tình yêu với thần tượng của họ. Từ Missy Elliott ca ngợi bài “Smooth Operator” khi được chứng kiến nữ ca sĩ cùng ban nhạc hát live, hai anh em Malice và Pusha T trong bộ đôi Clipse thú nhận họ bị nhạc của Sade hút hồn thế nào, cho đến Common, Jay-Z, Kanye West, Rick Ross đều thừa nhận một tình cảm đặc biệt dành riêng cho Sade.
Đó là một điều kỳ lạ về nhạc của Sade và ban nhạc cùng tên của cô. Có một sự quyến rũ khó cưỡng từ Sade về khía cạnh âm nhạc và hình ảnh mà nó ngấm vào người nghe từ lúc nào không hay, khiến cho mọi người đủ mọi lứa tuổi, kể cả như mấy anh rapper đầu gấu cũng phải khuất phục.
Điều đầu tiên khi mới nghe qua nhạc của Sade, sẽ tưởng như đó là nhạc cho các cụ già vì sự nhẹ nhàng của nó. Để ý thêm chút thì thấy nhạc này hình như thuộc dạng “easy-listening”, có thể bật ở những chỗ đông người mà không ảnh hưởng đến ai theo kiểu vô thưởng vô phạt, vì các bài của Sade đều chậm rãi, nhẹ nhàng và buồn. Không một ca khúc sôi động trong đó.
Nhưng nếu chú tâm nghe hơn, với âm lượng phát ra đủ lớn trong một không gian tĩnh lặng, thì tự dưng ta mới nhận ra từng lớp nhạc được bóc tách, có chút Jazz, chút Soul, chút Pop, chút R&B, hợp nên một tổng thể không gian âm thanh sâu lắng và một thứ gì đó “trang nhã”, “thanh tao” chỉ có ở Sade.
Như rapper Common tâm sự, cứ mỗi lần Sade ra nhạc mới, bạn của anh sẽ lại gọi bắt anh nghe vì nó rất “hot”, rất “banging”. Từ “banging” ở đây trái nghĩa hoàn toàn với sự nhẹ nhàng và thư giãn cực độ ở giai điệu nhạc của Sade. Thế nhưng cái cảm xúc mà âm nhạc chạm tới người nghe nó mạnh mẽ như “banging” vậy.
Lấy bài “Smooth Operator”, một ca khúc kinh điển mà hầu như người Việt nào nghe nhạc nước ngoài “cũ” cũng biết. Đây là bản track đầu tiên đưa tên tuổi của Sade Adu - cô ca sĩ chính trong ban nhạc Sade với ba người bạn đồng nghiệp lâu năm gồm Paul Denman (bass), Andrew Hale (keyboard), Stuart Matthewman (saxophone, guitar) mà cô lôi kéo từ nhóm Pride đến với hợp đồng ghi âm của hãng Epic Records.
Ban đầu, không một ai trong ngành âm nhạc thèm nhìn ngó tới việc gặp Sade, chưa nói gì đến ký hợp đồng. Giữa các dòng nhạc điện tử được chuộng thời đầu thập niên 80 như Depeche Mode, ai mà thèm quan tâm đến âm nhạc thiếu cá tính và điểm nhấn như Sade? Thế mà có đó! Rất nhiều là đằng khác.
Khi mà hơn 1000 người bị từ chối vào show nhạc đầu tiên ở hộp đêm Heaven vì hết chỗ, các ông trùm ghi âm mới giật mình quay ra tranh giành Sade. Cứ thử cảm giác được tham gia show đó và cảm thụ từng âm sắc của bài “Smooth Operator” để biết cảm xúc tiếc nuối của hơn 1000 con người kia thế nào. Cùng nghe nhé. Giống từ “smooth” ở trong tên bài hát, tiếng bass của Paul và kèn sax của Stuart mềm mại mượt mà, rồi phần keyboard mà Andrew chơi góp phần tạo một không khí sang chảnh như chính nội dung bài hát về tay chơi có hạng đi khắp các nơi qua các chuyến bay, lừa những cô gái nhẹ dạ.
Tiếng hát của Sade Adu thì thật đặc biệt. Cô có chất giọng trầm hơi có chút nam tính trong đó nhưng đồng thời lại sexy như một phụ nữ quý phái. Cách hát của Sade hơi nghẹt lại chút thế mà khi nhả âm ra lại nốt nào ra nốt đấy, lúc to lúc nhỏ, lúc nhấn lúc thở.
Tôi biết là những gì những người nghe ở hộp đêm Heaven hôm đó giống như thứ tôi nghe từ đĩa, thậm chí với họ còn hay hơn nhiều vì họ nghe được hơi thở của cô ca sĩ và các nhạc công. Sau này Sade nhất quyết giữ nguyên cách thu âm cũ nguyên bản vào trong đĩa Diamond Life (1984).
Nếu như ca khúc “Smooth Operator”, ta nghe như có hai giọng hát chính, một của Sade và một từ tiếng kèn sax của Stuart, cả hai đều trầm, mượt và có chút “chảnh”, thì cách phối hợp nhịp nhàng đó tiếp tục với “Your Love Is King”, “Frankie’s First Affair” sướng đến tê người. Hai giọng hát chính lại xuất hiện tiếp ở bài “Cherry Pie” nhưng lần này là tiếng hát của Sade và tiếng keyboard của Andrew hoặc bài “Sally” với tiếng bass từ Paul góp giọng. Lối hát và chơi nhạc hoà hợp giữa bốn người trong Sade chính là âm thanh họ đã theo đuổi và dành riêng cho mình. Họ từ chối cả những lời đề nghị hợp tác với các nhà sản xuất đại tài như Quincy Jones hay của các DJ sử dụng nhạc họ để remix cho sôi động hơn. Dù gì khi mà sự thành công là minh chứng rõ ràng cho hướng đi của Sade với 50 triệu bản đĩa nhạc được bán ra, thì dĩ nhiên nếu cô và ban nhạc có ý kiến gì, hãng đĩa đều phải nghe theo, kể cả đó là việc phải đợi tới 8 năm hoặc 10 năm cho một album sau đó.
Dường như có một niềm tin mãnh liệt nào đó trong Sade bảo rằng nhạc của ban nhạc cô chỉ nên như thế, không cần bắt theo xu thế nhạc điện tử lúc đó, không cần khách mời, không cần pha trộn với Hip Hop sau này dù nhiều rapper xin được hợp tác.
Khi tôi nghe đĩa gần nhất của cô, Soldier Of Love, phát hành năm 2010, tức là phải cách album đầu tiên 26 năm thì âm thanh của Sade vẫn vậy. Vẫn những người bạn chơi nhạc cùng. Vẫn các bản nhạc đượm buồn mà không cần quan tâm nhạc thị trường đang sôi động ra sao. Cái khác là giai điệu R&B hơn, âm thanh saxophone giờ được thay bằng guitar cũng do bác Stuart chơi, và bác Andrew dùng piano vào làm chủ đạo nên những ca khúc như “The Moon And The Sky”, “Soldier Of Love”, “Morning Bird” vẫn hay đến nghẹn ngào.
Không chỉ ở phần âm thanh. Hình ảnh của Sade Adu vẫn vậy. Khuôn mặt thanh tú quý phái của cô dường như không tuổi. Một hình ảnh mà tôi hiểu tại sao nhiều cánh đàn ông mà như mấy anh rapper kia đều phải ngưỡng mộ. Nếu xem clip cô diễn từ thời kỳ đầu so với sau này, thì sự sang trọng quý phái đó không hề phai nhạt, mà thậm chí còn kiêu sa hơn. Nếu có sắc thái nào đó thay đổi ở khuôn mặt và bề ngoài của Sade Adu thì có lẽ vẻ bề ngoài đó, giọng hát và âm nhạc của cô đều giống như một chai rượu quý. Càng để lâu, càng đậm hương vị quý phái.
Hẹn gặp lại!
Kroon